ТОГЛОХ БА ХӨГЖИХ

Бүх насны хүүхдэд тохирсон нэг хэмжээтэй тоглоом гэж үгүй.

Хүүхдүүд өсч хөгжихийн хэрээр тэдний тоглох хэрэгцээ, хүсэл, чадвар нь нэмэгдсээр байдаг. Бага насны хүүхэд сургуулийн насны хүүхэдтэй адилхан хэмжээнд тоглож чадахгүй. Учир нь сургуулийн насны хүүхдийн бие бялдрын хөгжил, сэтгэн бодох чадвар, эрсдэлд хандах хандлага нь бага насны хүүхдийнхээс өөр түвшинд хөгжсөн байдаг. Хүүхдийн насны онцлогт тохирсон тоглоомыг сонгохдоо энэ болон бусад олон хүчин зүйлсийг харгалзан үзэх шаардлагатай.

KOMPAN Play Institute нь хүүхдийн бие бялдар, танин мэдэхүйн өсөлтийн үндэс суурийг нарийн судалж ажилладаг. Хүүхдийн хөгжил дэлхийн хөгжлийг даган тогтмол өөрчлөгдөж байдаг. Том хүний нүдээр үнэхээр хөгжилтэй мэт санагдаж байгаа тоглоомууд нь орчин үеийн хүүхдүүдийн сонирхлыг татахгүй болсон байж магадгүй. Тиймээс KOMPAN нь тоглоомын талбай, тоглоомын хэрэгслийг боловсруулахдаа хүүхдийн ажиглалт, оролцоо, саналд тулгуурлан хөгжүүлдэг. Хүүхэд хөөрөн баясан тоглож өсөхдөө давхар хөгжиж байдгийг ямагт санах хэрэгтэй.

1-3 НАСТАЙ ХҮҮХДИЙН ОНЦЛОГТ ТОХИРОХ ТОГЛООМ болон тоглоомоос юуг олж авах хэрэгтэй вэ?
•         Орчноо мэдрэх ур чадварууд /sensory motor skills/

•          Харилцааны ур чадварууд /near relations/

•          Сэтгэн бодох ур чадварууд /growth of thinking skills/

ӨСӨН ХӨГЖИЖ БУЙ БИЕ

Тоглоом нь зугаа цэнгэл авчрахаас гадна өсөн хөгжихөд зайлшгүй шаардлагатай. Амьдралын эхний жилүүдэд хүүхдийн ярианы хэл хязгаарлагдмал байдаг тул хүүхэд өөрийгөө ихэвчлэн биеийн хөдөлгөөнөөр илэрхийлдэг. Эцэг эхчүүд хүүхдийн хөгжлийн эхний алхмуудыг өхөөрдөн биширдэг ч хүүхдийн бяцхан тархи, хөгжиж буй бие махбодийн үзүүлж байгаагаас илүү их зүйлийг хийх чадвартайг ойлгох хэрэгтэй. Тиймээс биеийн чадварыг дээшлүүлэхийн тулд тохирсон тоглоом дээр тоглуулах нь хүүхдийн хөгжилд онцгой чухал юм.

ЗӨВ ХЭМЖЭЭТЭЙ ТОГЛООМ

Тоглоомын талбайд хүүхэд тоглож наадахын зэрэгцээ элдвийг туршиж, ухаарч, хөгжиж байдаг. Үйлдэл бүрийн үр дүнд орчноо илүү сайн таньж, тэнцвэрээ хадгалж, орон зайг мэдэрдэг. Хүүхэд тоглох бүртээ хорвоо ертөнцтэй харьцаж, мэдрэхүйн ур чадваруудаа дээшлүүлж, сэтгэн бодох чадвараа хөгжүүлдэг. Тиймээс бяцхан биетэй хүүхдийн хувьд хүрээлэн буй орчин нь ямар том санагддагийг ухаарч түүний биед таарсан хэмжээтэй тоглоомуудыг сонгох нь маш чухал юм. 3 хүртэлх насны хүүхдэд зориулсан тоглоомууд нь загвар, хийцлэлийн хувьд хүүхдийн аюулгүй байдлыг хангасан, өнгө, үзэмж, функцийн хувьд бяцхан хүүхдийн хэрэгцээнд нийцсэн, сэтгэн бодох чадварыг нь дэмжсэн байх хэрэгтэй.

ХАРИЛЦААНЫ УР ЧАДВАРЫГ ДЭМЖИХ

1-3 насны хүүхдийн тоглоомын талбай нь хүүхдийг үе тэнгийнхэнтэйгээ холбоо тогтоож, харилцан ойлголцох, эцэг эхчүүдийн асуулт, хариултыг сонсох боломжийг олгосон байх ёстой. Нээлттэй харилцааг дэмжсэн тоглоомын талбайнууд нь хүүхдийн хэл ярианы ур чадвар болон өөрийгөө зөв илэрхийлэх сэтгэхүйг хөгжүүлж хүрээлэн буй орчноо танин мэдэхэд тусална.

АНХНЫ НӨХӨРЛӨЛ

3 хүртэлх насны хүүхдийн ярианы хэл хэдий сайн хөгжөөгүй байдаг ч хүүхдүүд бусадтайгаа хөгжилдөн тоглох байдлаар харьцдаг. Тэд элдэв төрлийн давтамж өндөртэй тоглоомуудад дуртай ба бие биенээ дууриах, бие биедээ үнэмшүүлэн итгүүлэх тоглоомуудад идэвхтэй оролцдог. Анхны нөхөрлөлийн суурийг тавих энэхүү үйл явцад хүүхдүүд бие биенээ дэмжих, цөөн тоогоор цугларах, нүд нүдээ харж тоглох боломжтой тоглоомууд (дүүжин даажин, савлуур, жижиг хэмжээтэй ширээ сандал г.м.) сонгох нь хүүхдийг багаас нь нийгэмших ур ухаанд сургахад тустай. Харин хүүхдийн төсөөлөн бодох чадварт сэдэвчилсэн тоглоомууд (галт тэрэг, байшин, луу г.м.) эерэг нөлөө үзүүлнэ.

ЖИШЭЭ 1: МОРЬТ ТЭРЭГ

Морь, сүйх тэрэгний загвартай энэхүү тоглоом нь 3 хүртэлх насны хүүхдийн танин мэдэхүйд гайхалтай нөлөөлнө. Хүүхэд олон дүрд хувиран тоглохоос гадна логик сэтгэлгээгээ дээшлүүлэх, эд зүйлсийн байнгын байдлын ойлголтыг олж авахад ач тустай. 

Тоглоом нь тахианы дүрстэй хөдөлдөг хэсэгтэй ба тахиаг хөдөлгөхөд цаана нь өндөг гарч ирдэг. Мөн, ховилд тогтсон элсний хутгууртай ба хутгуурыг ховилоор гүйлгэж элсийг нааш цааш зөөх боломжтой.

1-3 НАСНЫ ХҮҮХДИЙН ТОГЛОХ ХЭРЭГЦЭЭ  

Бие бялдрын (ногоон)
Нийгмийн / сэтгэл хөдлөлийн (хөх)
Танин мэдэхүйн (шар)
Бүтээлч / сэтгэн бодох (улаан)

3-6 НАСТАЙ ХҮҮХДИЙН ОНЦЛОГТ ТОХИРОХ ТОГЛООМ болон тоглоомоос юуг олж авах хэрэгтэй вэ?
•          Төсөөлөн бодох чадвараа дээшлүүлэх

•         Хөдөлгөөний болон мэдрэхүйн ур чадваруудаа дээшлүүлэх

•          Найз нөхөдтэй болох

ХӨДӨЛГӨӨНИЙ УР ЧАДВАРАА ДЭЭШЛҮҮЛЭХ

Тэнцвэр ба орон зайн мэдрэмж

Сургуулийн өмнөх насны хүүхдүүд моторт ур чадвараа хөгжүүлэх хэрэгтэй. Олон төрлийн биеийн хөдөлгөөнүүд хийх нь хүүхдийн тархийг болон бие бялдрыг хөгжүүлж байдаг. Хүүхдийн хэрэгцээ шаардлагыг хангасан тоглоомууд нь хүүхдийг цаашдаа амжилттай суралцах, сурлагын өндөр амжилт гаргах үндэс суурийг тавьж өгдөг. Энэ насны хүүхдийн тоглоомын талбай нь хүүхдийн биеийн ур чадваруудыг дээшлүүлэхэд чиглэсэн байх ёстой. Жишээ нь: орон зайг мэдрэх, тэнцвэрээ олох, хүндийн төвийг хуваарилах ур чадваруудыг суулгах. Үсрэх, гүйх нь хүүхдийн ясны бэхжилтэд сайн тул ДЭМБ-аас 5-с доош насны хүүхдэд өдөр бүр дор хаяж 3 цаг биеийн дасгалууд хийхийг зөвлөдөг.

ХЯЗГААРГҮЙ ТӨСӨӨЛӨЛ

Сургуулийн өмнөх насны хүүхдүүд ярианы хэлээр өөрийгөө чөлөөтэй илэрхийлж чаддаг болсон байдаг. Тэд үзэж харсан зүйлээсээ санаа авч, төсөөлөн бодож жүжиглэдэг. Жүжиглэж тоглох нь хүүхдийн хэл ярианы чадвар, ертөнцийг ойлгох чадварыг хөгжүүлдэг. Тиймээс, сургуулийн өмнөх насны хүүхдийн тоглоомын талбайд энэ хөгжлийг дэмжсэн, хүүхэд бүрийн мэддэг нийтлэг сэдвүүдийг агуулсан тоглоом сонгох нь зүйтэй. Хүүхэд өөрийн төсөөлөлдөө автан тоглохдоо хүрээлэн буй орчноо илүү сайн хүлээж авдаг.

ХОРВОО ЕРТӨНЦИЙГ ОЙЛГОХ

Суралцах, дараа нь сурч авсан мэдлэгээ хадгалах хамгийн сайн арга бол гар бие оролцох явдал юм. Хүүхдүүд тоглоомын талбайд тоглохдоо үргэлж гар бие оролцдог. KOMPAN үйлдвэрийн тоглоомууд хүүхдүүдийг гайхшруулж, бүтээж, сэтгэх боломжийг олгодог. Шалтгаан-үр нөлөөний харилцааг ойлгуулах, шинийг олж мэдэх, байгааг өөрчлөх, хүрээлэн буй эд зүйлсээ (ус, элс г.м.) тоглохдоо ашиглах боломжийг нээснээр хүүхэд хорвоо ертөнцийг улам сайн ойлгож ухаардаг. 

ЖИШЭЭ 2: ОЛСОН ГҮҮРТЭЙ ЦАМХАГ

Энэхүү олсон гүүртэй цамхаг нь хүүхдийг олон төрлийн биеийн дасгал, хөдөлгөөн хийхийг шаарддаг. Хатуу бүтцийг олстой хослуулснаар хүүхэд өөрийгөө олон янзаар сорих боломжтой. Нэг доор олон хүүхэд тоглох тул хүүхдүүд хамтын ажиллагаа, нөхөрсөг байдалд суралцах болно.

Эх сурвалж: www.barilga.mn