Улаанбаатар хотын гэр хорооллыг хөгжүүлэх, хөрөнгө оруулалтыг дэмжих хөтөлбөр төслийг ерөнхий инженер Б.Анхбаяр танилцуулав.

Зургаан дэд төв байгуулах хөтөлбөрийг 2025 он хүртэл сунгахыг хүсэв.

Улаанбаатар хотыг 2020 он хүртэл хөгжүүлэх ерөнхий төлөвлөгөөний тодотгол, 2030 он хүртэлх хөгжлийн чиг хандлагын бичиг баримтад зааснаар Улаанбаатар хотыг найман бүс бүхий 47 нэгж хороолол, зургаан дэд төв, хоёр хотын төвтэйгөөр төлөвлөжээ. Энэ дагуу Улаанбаатар хотын гэр хорооллыг хөгжүүлэх, хөрөнгө оруулалтыг дэмжих хөтөлбөр 2014-2023 он хүртэл гурван үе шаттай хэрэгжиж, зургаан дэд төвийг байгуулах юм. Одоогийн байдлаар Баянхошуу болон Сэлбэ дэд төвийг байгуулаад байна. Баянхошуу дэд төвийн хүрээнд 6.5 км зам, 6.7 км дулааны шугам, ариутгах татуургын 17 км шугам байгуулсан бөгөөд  нам даралтын 29 зуух буулгасан нь 17,020 тонн нүүрсний хэрэглээг хассан. Түүнчлэн дэд станц, усан сан, мэдээлэл холбооны байр, үерийн хамгаалалтын суваг, тохижилт, ногоон байгууламж, 70 айлын орон сууц, 240 хүүхдийн ортой цэцэрлэг, 320 суралцагчтай Бизнес инкубатор сургалтын төв зэргийг барьжээ. Харин Сэлбэ дэд төвийн хүрээнд гурван гүүр, 6.8 км авто зам, 17 км дулааны шугам, ариутгах татуургын 2 км шугам, мэдээлэл холбооны байр, үерийн хамгаалалтын 2 км суваг, усан сан, дулааны станц зэргийг байгуулж, 35 аж ахуйн нэгжийг төвлөрсөн дулаан, цэвэр, бохир усны шугамд холбосон байна. Мөн 50 айлын орон сууц, 240 хүүхдийн ортой цэцэрлэг, 320 суралцагчтай Бизнес инкубатор сургалтын төв зэргийг барьжээ.

Төслийн хоёрдугаар үе шатанд Дамбадаржаа, Дэнжийн 1000 дэд төвийг ашиглалтад оруулах бөгөөд ажил 46 хувьтай байгаа юм. Дамбадаржаа дэд төвийн хүрээнд Сүхбаатар дүүргийн 16, 17 дугаар хороонд 70.7 га талбайг хамарсан төлөвлөлтийг хийж, барилга угсралтын ажлыг эхлүүлсэн. Дэнжийн 1000 дэд төвийн хүрээнд 93 мВт-ын хийн түлшээр ажилладаг дулааны станц барина. Төслийн хүрээнд мөн Сонгинохайрхан дүүрэгт 126 айлын орон сууц, аврах гал унтраах ангийн барилга барьж буй бөгөөд 650 хүний суудалтай спорт цогцолбор, гэр бүлийн хүчирхийллийн хохирогчийг түр хамгаалах байр, 240 хүүхдийн цэцэрлэг, олон нийтийн хөгжлийн төв зэргийг барих юм.

Харин гуравдугаар үе шат буюу Толгойт, Шархад дэд төвийн ажил 12 хувьтай байна. Толгойт дэд төвийн хүрээнд Сонгинохайрхан дүүргийн 1, 2, 34, 35 дугаар хороонд 153 га талбайг төлөвлөж, 5.7 км зам, 5.6 км дулааны шугам, 6.4 км усны шугам, ариутгах татуургын 7.2 км шугам, 5.8 км үерийн хамгаалалтын суваг татахаар төлөвлөжээ. Мөн эрүүл мэндийн төв, сургууль, Бизнес инкубатор сургалтын төв байгуулахаар төлөвлөсөн байна.

Төслийн хүрээнд 12 км цэвэр усны шугам татахаас 11 км-ийг нь хийгээд байгаа юм. Ингэснээр гэр хорооллын иргэдийн цэвэр усны хангамжийн найдвартай, хэвийн ажиллагааг хангана. Мөн УСУГ-ын 10 насос станцыг шинэчилснээр жилд эрчим хүчний 250 сая төгрөг хэмнэх болжээ. Түүнчлэн Баянзүрх дүүргийн 19 дүгээр хороо Цайз эко хотхоны гадна инженерийн шугам сүлжээний ажлыг хийснээс гадна Морингийн даваа орчмын шинэ суурьшлын бүсэд 1750 айлын барилгажих талбайн дулаанаас бусад инженерийн хангамжийн ажлыг хийсэн байна. Нийслэлийн агаарын чанарыг сайжруулах бүсэд үйл ажиллагаа явуулж байгаа 10 сургууль, цэцэрлэгийн дэд бүтцийг бие даасан дэвшилтэт технологиор шийдвэрлэсэн. Төслийн хүрээнд нийт 1352 нэгж талбарт 1757 өрхийн газрыг чөлөөлжээ. Энэ онд 283 нэгж талбарт 331 өрхийн газрыг чөлөөлөхөөр төлөвлөсөн аж.

Өдгөө өмчийг хариуцагч байгууллагад шилжүүлэх, хил хаагдсанаас болж бараа, материалын үнэ өсөж, өртөг нэмэгдэж, нэмэлт хөрөнгө оруулалт шаардлагатай зэрэг асуудал тулгамдаж байгааг төслийн ерөнхий инженер Б.Анхбаяр хэлж байлаа. Мөн дулааны хоёр станц барих тул хугацааг 2025 оны арванхоёрдугаар сар болгож сунгах хүсэлтэй байгаагаа уламжилсан юм. Хотын дарга тулгамдаж байгаа асуудлуудаа албан бичгээр ирүүлж, ажил хаана гацаад байгааг тогтоож, асуудлыг яаралтай шийдэх шаардлагатайг хэлж байлаа.

10,000 айлыг орон сууцжуулах төсөл долоон жилийн хугацаанд хэрэгжинэ.

Улаанбаатар хотын орлогод нийцсэн ногоон орон сууц ба дасан зохицох чадвар бүхий хотын шинэчлэл салбарын төслийг дээрх дэд төвүүдэд хэрэгжүүлнэ. Тус төслийг зохицуулагч Б.Болд-Эрдэнэ танилцуулав.

Төсөл долоон жилийн хугацаанд таван үе шаттай хэрэгжих бөгөөд төслийн хүрээнд гэр хорооллын 100 га талбарт 10,000 айлыг орон сууцжуулах юм. Нэгдүгээр үе шат нь 2022-2024 он хүртэл хэрэгжих бөгөөд Баянхошуу дэд төвийн чөлөөлөлт хийсэн газарт 260 айлын, Шархад дэд төвд 400 айлын орон сууц барих төлөвлөлтийг боловсруулжээ.

Хотын дарга одоо байгаа бодит нөхцөл байдлыг харж, бодитоор төлөвлөж, нийслэлд өр үүсгэхгүй байхад анхаарах хэрэгтэйг сануулж, хариуцлагатай байж, эргээд эдийн засгийн эргэлтэд оруулах шаардлагатайг онцолж байлаа. Мөн дахин танилцуулахыг үүрэг болгов.

Угсармал орон сууцны дулаан алдагдлыг бууруулах ажлыг найман барилгад хийв.

Улаанбаатар хотын цэвэр агаар нэмэлт санхүүжилтийн төслийг зохицуулагч Н.Баяртогтох танилцуулав. Төсөл 2020-2023 оны хооронд хэрэгжинэ. Төсөл нь нийслэлийн гэр хорооллын хэрэглэгчдийг утаа бага гаргадаг халаалтын хэрэгсэл болон үйлчилгээгээр хангах, хөгжлийн түншүүдтэй хамтран Улаанбаатар хотын утааг бууруулах дунд хугацааны арга хэмжээг боловсруулах зорилготой. Энэ хүрээнд гэр хорооллын нарийн тоосонцрыг бууруулах зорилгоор таван халаалтын зуухыг буулган, төвлөрсөн дулаанд холбосон байна. Мөн агаар, орчны чанарын хяналтын гурван иж бүрэн тоног төхөөрөмж нийлүүлж, улсын өмчит сургууль, цэцэрлэгийг дулаалжээ. Түүнчлэн газрын гүний дулааны систем туршилтын төслийн хүрээнд Чингэлтэй дүүргийн 83 дугаар цэцэрлэгт төсөл хэрэгжүүлсэн нь үр дүнтэй байжээ. Гэхдээ дулаан алдагдлыг бууруулсан ч тоолууржуулалтын системгүй, эзлэхүүнээр хэмждэг учраас төсөвт учирдаг хүндрэлүүд хэвээр байгаа тул тоолууржуулах хэрэгтэйг хэлж байлаа. Мөн газрын гүний дулааны системийн талаар стандарт байдаггүй учраас стандарт батлахад анхаарч байгаа аж.

Цаашид ногоон байгууламж, цэцэрлэгжүүлэлтийн ажлыг Сонгинохайрхан, Чингэлтэй дүүргийн хоёр байршилд хийнэ. Мөн угсармал орон сууцны дулаан алдагдлыг бууруулах ажлыг найман барилгад хийжээ. Энэ ажлыг 2017 онд анх санаачилж, гэр хорооллын айлуудын байрыг дулаалж эхэлсэн нь үр дүнтэй байж, галлагааны давтамж 50 хувиар буурсан үр дүн гарч байсан аж. Улаанбаатар хотын хэмжээнд угсармал 1000 гаруй орон сууц байдаг. Эдгээрийн дулаан алдагдлыг бууруулбал нэг цахилгаан станцын эрчим хүчийг хэмнэх тооцоо гарчээ.

Барилгын хог хаягдал дахин боловсруулах үйлдвэр байгуулна.

Улаанбаатар хотын хатуу хог хаягдлын байгууламжийг шинэчлэх төсөл 2020-2024 он хүртэл хэрэгжинэ. Энэ хүрээнд Эрүүл ахуйн шаардлага хангасан хог хаягдал дарж булах төвлөрсөн хогийн цэгийн барилга, Барилгын хог хаягдал дахин боловсруулах үйлдвэр байгуулах, төвлөрсөн хогийн цэгт ажиллах машин механизм нийлүүлэх юм.

Эрүүл ахуйн шаардлага хангасан хог хаягдал дарж булах төвлөрсөн хогийн цэгийн барилгыг Морингийн давааны хогийн цэгт одоо ашиглаж байгаа талбайн хажууд байгуулна. Энэ нь ашиглалтад орсноор хуучин хогийн цэгийн үйл ажиллагааг зогсоож, нөхөн сэргээлт хийх бөгөөд шинэ байгууламжид Улаанбаатар хотоос ялгарч буй хог хаягдлыг хүлээн авна. Мөн барилга болон барилга буулгалтын хог хаягдлыг бутлан дахин боловсруулж 20, 30, 40 мм-ийн хэмжээтэй хайрга үйлдвэрлэнэ. Тус үйлдвэр энэ жил ашиглалтад орох юм. Мөн төвлөрсөн хогийн цэгт ажиллах 29 машин механизмыг нийлүүлэхээр төлөвлөжээ.

Хогийн цэгт хог түүдэг иргэдэд ажлын байр бий болгох, сургалтад хамруулах зэрэг ажлууд хийнэ гэдгийг Улаанбаатар хотын хатуу хог хаягдлын байгууламжийг шинэчлэх төслийн зохицуулагч Б.Чандман ярив.

Улаанбаатар хотод хэрэгжиж байгаа төслүүдтэй танилцсаны дараагаар Хотын дарга “Төсөл, хөтөлбөрүүдийг хугацаанд нь дуусгах хэрэгтэй. Хот ямар нэгэн байдлаар алданги хүлээх ёсгүй. Гэр хорооллыг орон сууцжуулах төсөл иргэдийн дунд их хүлээлттэй байдаг. Гүйцэтгэлээр нь хяналт тавь. Хугацаатай төлөвлөгөө гаргаж, сар бүр ажлаа танилцуул” хэмээсэн юм. Мөн уялдаа холбоотой, хурдтай, сэтгэлтэй ажиллахыг үүрэг болгов. 

Эх сурвалж: www.barilga.mn