Нийслэлийн Баянзүрх дүүргийн 6 дугаар хорооны нутаг дэвсгэр, Бөхийн өргөөний баруун хойд талд байрлах хуучны орос хэв загвартай ногоон байшин нь 1900-ээд оны эхээр баригдсан бөгөөд олон нийтийн дунд “Төмөр утасны хороо” хэмээн нэрлэгддэг байжээ. Монгол Улсад орчин цагийн харилцаа холбоо үүсч хөгжсөн түүхэн он цаг үеийг төлөөлөн илтгэх анхны холбооны  энэхүү барилгыг 1998 он хүртэл “Холбооны музей” зориулалтаар ашиглаж байв.

Нийслэлийн Иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурлын Тэргүүлэгчдийн 2000 оны 74 дүгээр тогтоолоор уг барилгыг Арвис сургуулийн эзэмшилд шилжүүлж, ашиглалт, хамгаалалт, сэргээн засварлалтын ажлыг хариуцуулсан боловч 2002 онд тус сургуулийн захирал А.Лхагваагийн нэр дээр өмчлөх эрхийн гэрчилгээ гаргуулж, улмаар 2004 онд “Ванхүү” ХХК-д бэлэглэлийн гэрээгээр шилжүүлсэн байдаг.  

Төрийн өмчийн бодлого, зохицуулалтын газар нь Төрийн болон орон нутгийн өмчийн тухай хуульд заасан төрийн өмчийн эд хөрөнгийн эзэмшилт, ашиглалт, хадгалалт, хамгаалалтыг сайжруулах ажлыг зохион байгуулж гүйцэтгэлийг хянах бүрэн эрхийнхээ хүрээнд 2020 оны 2 дугаар сарын 11-ний өдрийн 26 дугаар тогтоолоор Анхны холбооны барилгыг төрийн өмчид бүртгэж, Соёлын өвийг хамгаалах тухай хуульд нийцүүлэн Анхны холбооны байшингийн анхны гадаад төрх байдлыг өөрчлөлгүйгээр хадгалалт, хамгаалалт, бүрэн бүтэн байдлыг хангах, сэргээн засварлах, зориулалтын дагуу ашиглах арга хэмжээг авч ажиллахыг Харилцаа холбоо, мэдээллийн технологийн газар /хуучин нэрээр/-т даалгаж, тус байгууллагад эзэмшүүлэхээр шийдвэрлэсэн.

Дээрх шийдвэртэй холбогдуулан “Ванхүү” ХХК-аас Нийслэл дэх захиргааны хэргийн анхан шатны шүүхэд нэхэмжлэл гаргаж маргасан бөгөөд захиргааны хэргийн гурван шатны шүүхээр анхны холбооны байшинг “Арвис” бага сургууль, иргэн А.Лхагва нарын өмчлөлд шилжүүлсэн үйлдлийг хууль бус байсан болохыг тогтоож үл хөдлөх эд хөрөнгийг өмчлөх эрхийг хүчингүй болгосон. Улсын бүртгэлийн ерөнхий газрын Хяналтын ахлах байцаагчийн болон барилгыг зориулалтаар нь ашиглуулахаар шилжүүлсэн Төрийн өмчийн бодлого, зохицуулалтын газрын шийдвэрийг тус тус үндэслэлтэй байна гэж шийдвэрлэсэн.

Төрийн өмчийн бодлого, зохицуулалтын газраас төрийн өмчийн байр талбайг чөлөөлж өгөхийг удаа дараа “Ванхүү” компаниас шаардахад чөлөөлж өгөөгүй тул Бөхийн өргөөний хойд талд байрлах түүх соёлын үл хөдлөх эд хөрөнгө болох 441 м.кв талбай бүхий барилгыг “Ванхүү” ХХК-ийн хууль бус эзэмшлээс чөлөөлүүлж, түүх соёлын үл хөдлөх дурсгалыг хамгаалуулахаар нэхэмжлэл гаргасныг Баянзүрх дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2022 оны 06 дугаар сарын 10-ны өдрийн 2712 дугаартай шийдвэр, Нийслэлийн иргэний хэргийн Давж заалдах шатны шүүхийн 1506 дугаартай магадлалаар нэхэмжлэлийн шаардлагыг хангаж шийдвэрлэсэн бөгөөд Ванхүү ХХК-аас хяналтын шатанд гаргасан гомдлыг Дээд шүүхийн Иргэний хэргийн танхимын нийт шүүгчдийн хуралдааны 2022 оны 10 дугаар сарын 26-ны өдрийн 001/ШХТ2022/01150 дугаартай тогтоолоор гомдлыг хэлэлцүүлэхээр татгалзаж шийдвэрлэсэн.

Иймд 2023 оны 1 дүгээр сарын 10-ны өдөр хүчин төгөлдөр шүүхийн шийдвэрийг албадан гүйцэтгэх ажиллагааг Нийслэлийн шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газраас зохион байгуулж явуулснаар тус түүх, соёлын үл хөдлөх дурсгалыг төрийн хамгаалалтад буцаан авлаа.

Эх сурвалж: www.barilga.mn